نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار موسسه تحقیقات سیاست علمی کشور ، تهران ، ایران .
2 استاد دانشگاه تهران
3 دانش آموخته دکتری جامعه شناسی، کارشناس پژوهشی مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران ، ایران
چکیده
هدف: این مطالعه با هدف طراحی و تبیین پارادایم زیست‌بوم ترویج علم در ایران انجام شده است تا چارچوبی مفهومی برای انسجام‌بخشی، سیاست‌گذاری و عملیاتی‌سازی فعالیت‌های ترویجی در سطح ملی ارائه دهد. زیست‌بوم ترویج علم، شبکه‌ای پویا از نهادها، بازیگران، منابع و تعاملات است که با هدف هم‌افزایی و کاهش فاصله میان علم و جامعه شکل می‌گیرد.
روش‌شناسی: این مطالعه با رویکرد کیفی، از طریق گروه کانونی و مطالعه اسنادی انجام شد.
یافته‌ها: پارادایم زیست‌بوم ترویج علم در ایران بر پایه‌ی تعامل پویا میان مؤلفه‌های درونی، بیرونی، محیطی و ساختارهای نهادی شکل می‌گیرد. تحقق این پارادایم مستلزم برون رفت از چالش‌هایی نظیر ابهام مفهومی، پراکندگی نهادی، کمبود منابع مالی، نبود الگوهای بومی، فقدان شناخت مخاطب، بهره‌برداری ناکافی از رسانه‌ها و فقدان نهادی هماهنگ‌کننده برای تنظیم‌گری و هم‌افزایی بین بازیگران حوزه ترویج علم است.
نتیجه‌گیری: بدون پارادایم مشترک، فعالیت‌های ترویج علم در ایران پراکنده و ناکارآمد خواهد بود. پارادایم پیشنهادی با ایجاد انسجام مفهومی و ساختاری، بستری برای سیاست‌گذاری مؤثر فراهم می‌کند. ترویج علم زمانی اثربخش است که در چارچوب پارادایم مشترک و با مشارکت جمعی نهادینه شود.
اصالت و ارزش: این مطالعه با ارائه چارچوبی نظری و عملیاتی، خلأ مفهومی حوزه ترویج علم در ایران را پر کرده و مبنایی برای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کلان ارائه می‌دهد.
کلیدواژه‌ها: ترویج علم، پارادایم زیست‌بوم، ساختارهای نهادی، هماهنگی راهبردی، سیاست‌گذاری علم.
کلیدواژه‌ها: ترویج علم، پارادایم زیست‌بوم، ساختارهای نهادی، هماهنگی راهبردی، سیاست‌گذاری علم.کلیدواژه‌ها: ترویج علم، پارادایم زیست‌بوم، ساختارهای نهادی، هماهنگی راهبردی، سیاست‌گذاری علم.کلیدواژه‌ها: ترویج علم،کلیدواژه‌ها: ترویج علم، پارادایم زیست‌بوم،
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Science Popularization Ecosystem Paradigm in Iran
نویسندگان [English]
- Akram GHadimi 1
- Elaheh Hejazi 2
- somayeh Karimizadeh 3
1 Associate Professor, National Research Institute for Science Policy
2 Professor, University of Tehran, Tehran
3 PhD in Sociology, Research Administrator National Research Institute for Science Policy, Tehran, Iran
چکیده [English]
Purpose: This study designs a paradigm for Iran’s science popularization ecosystem, offering a framework for coherence, policy-making, and operationalization at the national level. The ecosystem is a dynamic network of institutions, actors, resources, and interactions aimed at bridging the science-society gap.
Methodology: The study employs a qualitative approach, using focus groups and document analysis.
Findlings: The proposed paradigm for Iran’s science popularization ecosystem relies on dynamic interactions among internal, external, environmental, and institutional components. Its implementation faces challenges such as conceptual ambiguity, institutional fragmentation, limited financial resources, lack of local models, low audience understanding, underutilization of media, and absence of a coordinating body to regulate and synergize actors in the field.
Conclusion: Without a shared paradigm, science popularization in Iran remains fragmented and ineffective. The proposed paradigm provides conceptual and structural coherence, forming a foundation for effective policy-making. Its impact is realized only when institutionalized within a common paradigm and through collective participation.
Value: This study provides a theoretical and operational framework, addressing the conceptual gap in Iran’s science popularization and offering a basis for strategic planning and high-level policy development.
Purpose: This study designs a paradigm for Iran’s science popularization ecosystem, offering a framework for coherence, policy-making, and operationalization at the national level. The ecosystem is a dynamic network of institutions, actors, resources, and interactions aimed at bridging the science-society gap.
Methodology: The study employs a qualitative approach, using focus groups and document analysis.
Findlings: Purpose: This study designs a paradigm for Iran’s science popularization ecosystem, offering a framewor
کلیدواژه‌ها [English]
- Science popularization
- ecosystem paradigm
- institutional structures
- strategic coordination
- science policy
)