نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد زمانی ¹
• میترا قیاسی ²
• صفیه طهماسبی لیمونی ³

¹ دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی،بابل، ایران

² دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی،بابل، ایران

³ دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی،بابل، ایران.

چکیده

هدف: ابهام یکی از چالش‌‌هایی است که ایجاد و رفع آن تأثیر زیادی بر کارایی و دقت سیستم‌های ذخیره و بازیابی اطلاعات دارد. این مطالعه در پی شناسایی عوامل علی و مداخله‌گر ابهام‌زا در این سیستم هاست.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر رویکرد، کیفی و با روش داده‌بنیاد انجام گرفت. جامعه آماری 18 متخصص موضوعی بود که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود. برای تحلیل و کدگذاری داده ‌ها، از نرم افزار مکس کیودا 20 استفاده شد.
یافته‌ها: بیشترین مقوله اصلی در ابهام‌زایی"ابهام‌زایی ذاتی" (6 خرده‌مقوله، 25%) و کمترین "ابهام عمدی و ابهام ساختاری جمله" (2 خرده‌مقوله، 4/8 %) هستند. همچنین بیشترین مقوله مداخله‌گر در ابهام‌زایی ، "ابهام عمدی و غیر عمدی" (7 خرده-مقوله، 41 %) و کمترین ا مقوله "منابع نامعتبر"( 1 خرده‌مقوله، 7 %) بود.
نتایج: نتایج نشان می‌دهد که از دیدگاه متخصصان موضوعی عوامل علی ابهام‌زا در سیستم‌های ذخیره و بازیابی اطلاعات شامل: ابهام نوشتاری، ابهام عمدی، ابهام گفتاری، ابهام‌زایی ذاتی، ابهام‌ معنایی کلمات، ابهام ساختاری جمله، ابهام ساختاری در داده‌ها و عوامل مداخله‌گر ابهام‌زا شامل: ابهام عمدی، ابهام غیرعمدی، الگوریتم‌های بازیابی اطلاعات، منابع نامعتبر هستند.
اصالت و ارزش: تحقیقاتی که تاکنون در زمینه عوامل ابهام‌زایی توسط پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی انجام گرفته است، اغلب از نوع کمی بوده و بیشتر جنبه فنی این موضوع را بررسی کرده‌اند. رویکرد داده بنیاد در پژوهش حاضر امکان جمع‌بندی نظرات و کشف عوامل علی و مداخله‌گر را فراهم آورده است که قبلا بررسی نشده است.

کلیدواژه‌ها

• ابهام‌زایی
• عوامل علی ابهام‌زا
• عوامل مداخله‌گر ابهام‌زا
• سیستم‌های بازیابی اطلاعات

موضوعات

• ابعاد فناورانه مطالعات داده، اطلاعات و دانش

عنوان مقاله [English]

Identifying the causal and interfering factors of ambiguous in information storage and retrieval systems

نویسندگان [English]

• Mohammad Zamani ¹
• Mitra Ghiasi ²
• Safiyeh Tahmasebi Limooni ³

¹ PhD student, Department of Information Science and Epistemology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran

² Associate Professor, Department of Information Science and Epistemology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran

³ Associate Professor, Department of Information Science and Epistemology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran.

چکیده [English]

Purpose: Ambiguity is one of the challenges that its creation and resolution has a great impact on the efficiency and accuracy of information storage and retrieval systems.
Methodology: The current research is applied in terms of purpose and qualitative in terms of method and with a grounded theory approach (Foundation base). The research participant,18 subject experts were selected to the subject, were selected as a snowball. A semi-structured interview technique was used to collect data. Software MAXQDA 20 was used to analyze and code the participants' data.
Findings:The most important category in ambiguity is "inherent ambiguity"(6 sub-categories, 25%) and the least is "intentional ambiguity and sentence structural ambiguity"(2 sub-categories,8.4%). Also, the most interfering category in creating ambiguity was "intentional and unintentional ambiguity"(7sub-categories, 41%) and the least category was "inauthentic sources"(1sub-category, 7%).
Conclusion:The results show that from the point of view of subject matter experts, ambiguous factors in information storage and retrieval systems include: written ambiguity, intentional ambiguity, spoken ambiguity, inherent ambiguity, semantic ambiguity of words, structural ambiguity of sentences, Structural ambiguity in data and ambiguous intervening factors include: intentional ambiguity, unintentional ambiguity, information retrieval algorithms, invalid sources.
value: The researches that have been carried out so far in the field of ambiguity factors by Iranian and non-Iranian researchers are mostly of quantitative type and have mostly investigated the technical aspect of this issue. In the current research, the foundation data approach has provided the possibility of summarizing opinions and discovering causal and intervening factors, which have not been studied before.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ambiguity
• Ambiguous causal factors
• Ambiguous interferer factors
• Information retrieval systems