نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مدیریت منابع انسانی، گروه مدیریت، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 استاد، گروه مدیریت، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه چارچوبی مفهومی برای نگهداشت سرمایه های انسانی دانشگاهی در مقابه با روند مهاجرت در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دارای استعداد برترانجام گرفته است.
روش‌شناسی: جامعه پژوهش فراترکیب، شامل مطالعات علمی منتشرشده در حوزه مهاجرت نخبگان، نگهداشت سرمایه انسانی و سیاست‌گذاری آموزش عالی بود. پس از جست‌وجوی نظام‌مند و غربالگری دقیق، ۷۰ منبع معتبر (۴۳ منبع فارسی و ۲۷ منبع انگلیسی) انتخاب شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت و مقولات اصلی در قالب یک چارچوب مفهومی تلفیق شدند.
یافته‌ها: بر مبنای مرتبط با موضوع پژوهش 5 مقوله محوری به شرح زیر استخراج گردید: 1) شرایط علّی (نارضایتی از کیفیت آموزش، کمبود زیرساخت‌های پژوهشی، محدودیت‌های پیشرفت تحصیلی)؛ 2) شرایط زمینه‌ای (حاکمیت بوروکراتیک دانشگاه‌ها، محدودیت آزادی علمی، تعارضات فرهنگی)؛ 3) شرایط مداخله‌گر (حمایت‌های علمی و عاطفی، الگوهای الهام‌بخش)؛ 4) راهبردها (بهبود کیفیت آموزش، برنامه‌های توسعه استعداد، تقویت حس تعلق)؛ 5) پیامدها (افزایش مشارکت علمی یا تداوم فرار مغزها).
نتایج: نگهداشت نخبگان تحصیلات تکمیلی، مسئله‌ای پیچیده و چندلایه است که نیازمند تدوین سیاست‌هایی هماهنگ در سطح وزارت علوم، دانشگاه‌ها و سایر نهادهای مرتبط است. چارچوب پیشنهادی این پژوهش، ابزاری مفهومی برای طراحی مداخلات مؤثر در راستای افزایش انگیزش، امید اجتماعی و تعلق نخبگان به نظام آموزش عالی و توسعه ملی ارائه می‌دهد.
اصالت و ارزش:چارچوب حاصل می‌تواند مبنایی برای سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد، تدوین برنامه‌های راهبردی و طراحی نظام‌های حمایت از نخبگان در دانشگاه‌ها باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Developing a Framework for Retaining Academic Human Capital in Confronting the Emigration Trend among Talented Postgraduate Students
نویسندگان [English]
- Haniyeh Doodmani-maleki 1
- Houshang Taghizadeh 2
1 PhD Student in Human Resource management, Department of Management, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Professor, Department of Management, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
چکیده [English]
Purpose: This study aims to develop a conceptual framework for retaining academic human capital, specifically among highly talented postgraduate students, in response to the trend of migration.
Methodology: The meta-synthesis research population consisted of published scientific studies on elite migration, human capital retention, and higher education policy-making. Following a systematic search and rigorous screening, 70 credible sources (43 Persian and 27 English) were selected. Data analysis was conducted through open, axial, and selective coding, with key categories integrated into a conceptual framework.
Findings: The proposed framework comprises five core categories: 1) Causal conditions (e.g., dissatisfaction with educational quality, limited research infrastructure, career stagnation); 2) Contextual conditions (e.g., bureaucratic university governance, cultural biases, academic freedom constraints); 3) Intervening conditions (e.g., mentorship, research funding, international collaboration); 4) Strategies (e.g., enhancing academic quality, talent development programs, fostering belonging); 5) Consequences (e.g., increased academic engagement or continued brain drain).
Conclusion: Retaining highly talented postgraduate students is a complex and multifaceted issue that necessitates coordinated policy-making across the Ministry of Science, universities, and other relevant institutions. The proposed framework offers a conceptual tool for designing effective interventions to enhance motivation, social hope, and the sense of belonging among elites within the higher education system and national development.
Value: The resulting framework serves as a foundation for evidence-based policy-making, the formulation of strategic programs, and the design of support systems for elites within universities.
کلیدواژه‌ها [English]
- human capital retention
- postgraduate students
- meta-synthesis
- higher education policy
)