نشریه مطالعات دانش پژوهی

اتلاف دانش در دانشگاه‎های ایران: یک مطالعه‌ی مقایسه ‎ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‎شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه علم اطلاعات و دانش‎شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر در نظر دارد سطح اتلاف دانش را در دانشگاه‎های  ایران، بررسی کند و رابطه­ی ابعاد اتلاف دانش را با متغیرهای جمعیت شناختی مشخص نماید و درنهایت، به تعیین مهم‎ترین عوامل اثرگذار بر اتلاف دانش در دانشگاه‎ها بپردازد.
روش­شناسی‎: در این تحقیق از روش پژوهش ارزشیابانه استفاده شده است. ابزار سنجش، پرسش­نامه استانداردی است که کلاین و همکاران (2023) در مقاله‎ای با هدف ساخت و اعتباریابی پرسش­نامه اتلاف دانش ، اعتباریابی کرده‎اند. این پرسش­نامه دارای چهار بُعد و 18 گویه بوده و در آن از طیف 10 گزینه‎ای استفاده شده است. ابعاد پرسش­نامه عبارت­اند از اتلاف دانش صریح، ضعف در حفظ دانش ضمنی، تخصص نامربوط به شغل، و استفاده اندک از استعدادها. موردهای مطالعه شده، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه آزاد مرکزی تهران، و دانشگاه پیام نور مرکزی تهران بوده است. پاسخ‎دهندگان، کارشناسان آموزش دانشگاه‎های موردمطالعه بودند. از روش نمونه‎گیری سیستماتیک برای انتخاب پاسخ‎دهندگان استفاده شد و از فرمول کوکران برای تعیین حجم نمونه استفاده گردید. حجم نمونه 157 نفر بود و از نرم‎افزار آماری اس‎پی‎اس‎اس 22 برای تحلیل داده‎ها استفاده شد.
یافته‎ها: یافته‎ها نشان داد که هر چهار بُعد اتلاف دانش در دانشگاه‎های موردبررسی بیش‌از حد متوسط است. همچنین، یافته‎ها نشان داد که اتلاف دانش صریح و تخصص نامربوط به شغل در دانشگاه آزاد مرکزی بیشتر از دو دانشگاه دیگر است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد که تخصص نامربوط به شغل مهم‎ترین عامل اتلاف دانش در دانشگاه‎ها است.
نتایج: به نظر می‎رسد که عواملی ورای مسائل حوزۀ مدیریت و مدیریت دانش بر اتلاف دانش اثرگذار است که ازجمله آن‎ها کمیت‎گرایی در ارزشیابی اساتید، وزن‎دهی بیش‌ازحد به تعهد به‌جای تخصص، کاستن از قدرت چانه‎زنی استخدام شوندگان، رابطه گرایی و سهمیه گرایی در جذب نیرو است.
اصالت و ارزش: مطالعه­ی حاضر زاویه­ی دید متفاوتی را در حوزه مدیریت دانش اتخاذ کرده و سعی نموده به‎طور متناقض نما نشان دهد که «دانش-گاه» برخلاف نامش، یکی از مراکز قابل‌توجه اتلاف دانش است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Waste of Knowledge in Iranian Universities: A Comparative Study

نویسندگان [English]

  • Mehdi Shaghaghi 1
  • Ayda Jasemi 2
  • Pourya Rahat 2

1 Assistant Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Faculty of Education and Psycology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

2 M.A. Student of Information Science and Knowledge Studies, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Purpose: This study aims to investigate the level of knowledge waste in selected universities and identify the key factors contributing to this phenomenon.
 Methodology: An evaluative research design was employed. Data were collected using the standardized questionnaire developed by Klein et al. (2023), which includes four dimensions: explicit knowledge waste, failure to retain tacit knowledge, overspecialization, and underutilized talents. The study population comprised experts in educational affairs from Shahid Beheshti University, the Central Organization of Islamic Azad University, and the Central Organization of Payam Noor University. Systematic sampling was used to select participants, and the Cochran formula determined a sample size of 157 respondents. Data were analyzed using SPSS version 22.
 Findings: The results revealed that all four dimensions of  knowledge wast were above average in the studied universities. Furthermore, a significant relationship was  observed between knowledge waste dimensions andthe introversion-extroversion traits of respondents. Extroverted participants were more likely to believ that explicit knowledge waste occurs more frequently  in universities. Logistic regression analysis identified overspecialization as the most influential factor contributing to knowledge waste..
Conclusion: The findings suggest that factors beyond managerial and knowledge management practices—particularly overspecialization—significantly contribute to knowledge waste in universities.
Value: This study provides a novel perspective in the field of  knowledge management by paradoxically revealing that academia, despite its mission to generate and disseminate knowledge, can itself  be a major center of knowledge waste.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge Waste
  • Knowledge Management
  • Knowledge Creation
  • Knowledge Sharing
مراجع
اسماعیلی، محمد؛ نجابت‎خواه، مرتضی؛ و گرجی، علی‎اکبر. (1402). آسیب‎شناسی سهمیه‎های ورود به خدمت از منظر اصل برابری فرصت‎ها با تکیه بر رویه عمومی هیئت دیوان عدالت اداری. پژوهش‎های نوین حقوق اداری، 5(17)، 58-37. http://doi.org/10.22034/mral.2023.1982669.1417
حافظی، رضا. (1401). ارتقا و اقتصاد د رنهاد علمی ایران، سیاست‌گذاری کمیت محور. سیاست علم و فناوری، 15(1)، 5-1. http://doi.org/10.22034/jstp.2021.13921
حسینی، سید یعقوب؛و ضیائی‎ بیده، علیرضا. (1393). آمار ناپارامتریک و روش پژوهش. دانشگاه علامه طباطبائی. https://book.atu.ac.ir/book_125.html
خبرگزاری خلیج فارس (21 دی 1402). آمار عجیب و غریب مهاجرت معکوس در ایران. بازیابی شده در تاریخ 15 آبان 1403 از: https://www.pgnews.ir/?p=60918
شکوری، علی؛ و بهادری، محدثه. (1399). چالش‌های شاغلین دارای مشاغل غیرمرتبط با رشته تحصیلی. بررسی مسائل اجتماعی ایران، 10 (2)، 221-224. http://doi.org/10.22059/ijsp.2020.77489
شیرانی، فرهاد؛ و هدائی، هانیه. (1396). فراتحلیل عوامل مؤثر بر به اشتراک‌گذاری دانش صریح در بافت‌ دانشگاهی. مدیریت اطلاعات، 3 (2)، 99-120. https://www.aimj.ir/article_68832.html
فتحیان بروجنی، محمد؛ زیدی عبدیان، مصطفی؛ و خرمی، محسن. (1400). شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر فرآیند تبدیل دانش نهان به آشکار در سازمانهای دفاعی و امنیتی. پدافند غیرعامل و امنیت، 10(37)، 161-129. https://www.sid.ir/paper/1040735/fa
مؤمنی، منصور؛ و فعال‎قیومی، علی. (1394). تحلیل‎های آماری با استفاده از اس‎پی‎اس‎اس. گنج شایان.
نعمت‎الله، محمدرضا؛ ضماهنی، مجید؛ دارایی، محمدرضا؛ و امیرخانی، امیرحسین. (1398). چارچوبی برای تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح در صنایع: مورد مطالعه صنعت خودروسازی پارس. مطالعات مدیریت صنعتی، 17(55)، 99-65.  https://doi.org/10.22054/jims.2019.41703.2313
یعقوبی‎پور، علی؛ و برخورداری احمدی، انسیه. (1399). معماری فرایند مدیریت استراتژیک استعداد کارکنان در سازمان‎های دولتی: کاربست رویکرد دلفی. تعالی منابع سازمانی، 1 (2)، 102-120. https://journals.iau.ir/article_685571.html
Akhavan, P., Dehghani, M., Rajabpour, A., & Pezeshkan, A. (2016). An investigation of the effect of extroverted and introverted personalities on knowledge acquisition techniques. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, 46(2), 194-206. https://doi.org/10.1108/VJIKMS-06-2014-0043
Anderlini, D. (2018). The United States Health Care System is Sick: From Adam Smith to Overspecialization. Cureus, 10(5), e2720. http://doi.org/10.7759/cureus.2720
Ansari-Eshlaghi, S. (2023). Middle Class in Iran; a sociological perspective on class structure in Iran. [PhD Thesis, University of Wien Universität Wien].  https://utoronto.scholaris.ca/items/550229bb-792e-4d36-bc61-b958ec2cc13a
Cairó Battistutti, O., & Bork, D. (2017). Tacit to explicit knowledge conversion. Cognitive processing, 18(4), 461–477. https://doi.org/10.1007/s10339-017-0825-6
Beck, U. (1992). Risk Society: Towards a New Modernity. Sage. https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/risk-society/book203184
Bessick, J., & Naicker, V. (2013). Barriers to tacit knowledge retention: an understanding of the perceptions of the knowledge management of people inside and outside the organisation: original research. South African Journal of Information Management, 15(2), 1-8. https://sajim.co.za/index.php/sajim/article/view/556/647
Day, R. E. (2010). The self-imposed limits of Library and Information Science: remarks on the discipline, on the profession, on the university, and on the state of" information" in the US at large today. InterActions: UCLA Journal of Education and Information Studies, 6(2).‏ https://doi.org/10.5070/D462000684
Dean, J. A., & Wilson, K. (2009). Education? It is irrelevant to my job now. It makes me very depressed …’: exploring the health impacts of under/unemployment among highly skilled recent immigrants in Canada. Ethnicity & Health, 14(2), 185-204.  https://doi.org/10.1080/13557850802227049
Di Paolo, A., & Mañé, F. (2016). Misusing our talent? Overeducation, overskilling and skill underutilisation among Spanish PhD graduates. The Economic and Labor Relations Review, 27(4), 432-452. https://doi.org/10.1177/1035304616657479
Douglas, J., Antony, J., & Douglas, A. (2015). Waste identification and elimination in HEIs: the role of Lean thinking. International Journal of Quality & Reliability Management, 32(9), 970-981.‏ https://doi.org/10.1108/IJQRM-10-2014-0160
Ferenhof, H., Durst, S., & Selig, P. (2015). Knowledge waste in organizations: a review of previous studies. Brazilian Journal of Operations and Production Management, 12 (1), 160-178. https://doi.org/10.14488/BJOPM.2015.v12.n1.a15
Fornell, C., & Larcker, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Marketing Research, 18 (1), 39-50. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/002224378101800104
Gierszewska, G. (2012). The Japanees model of Knowledge management. Foundations of Management, 4(1), 7-15. https://doi.org/10.2478/fman-2013-0001
Jessurun, H., Weggeman, M., Anthonio, G. G. & Gelper, S. E. C. (2020). Theoretical Reflections on the Underutilization of Employee Talents in the Workplace and the Consequences. Sage Open, 10 (3), 1-12. https://doi.org/10.1177/2158244020938703
Kazancoglu, Y., & Ozkan-Ozen, Y.D. (2019). Lean in higher education. Quality Assurance in Education, 27 (1), 82-102. https://doi.org/10.1108/QAE-12-2016-0089
Klein, P., Fatima, M., McEwen, L., Moser, S.C., Schmidt, D. & Zupan, S. (2011).  Dismantling the ivory tower: engaging geographers in university–community partnerships. Geography in Higher Education, 35 (3), 425-444. https://doi.org/10.1080/03098265.2011.576337
Klein, L. L., Tonetto, M. S., Avila, L. V., & Moreira, R. (2021). Management of lean waste in a public higher education institution.  Cleaner Production, 286, 125386.‏https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.125386
Klein, L. L., Vieira, K. M., Alves, A. C. & Pissutti, M. (2023). Demystifying the eighth lean waste: a knowledge waste scale. Journal of Quality and Reliability Management, 40(8), 1876-1898. https://doi.org/10.1108/IJQRM-01-2022-0020
Liker, J. K. (2004). The Toyota Way: 14 Management Principles from the World’s Greatest Manufacturer. McGraw-Hill. https://www.accessengineeringlibrary.com/content/book/9780071392310
Liker, J.K., & Morgan, J.M. (2006). The Toyota way in services: the case of lean product development. Academy of Management Perspectives, 20(2), 5-20. https://doi.org/10.5465/amp.2006.20591002
Moreau, M. N. (2020). The paradox of overspecialization: can't see the forest for the trees. Oral Medicine and Oral Surgery, 26(1), E1.   https://doi.org/10.1051/mbcb/2020005
Nonaka, I., & Takeuchi, H. (1995). The Knowledge-Creating Company: How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation. Oxford University Press. https://academic.oup.com/book/52097
Song, S., & Sun, J. (2018). Exploring effective work unit knowledge management (KM): roles of network, task, and KM strategies. Knowledge Management, 22 (7), 1614-1636. https://doi.org/10.1051/mbcb/2020005
Stenmark, D. (2000). Leveraging Tacit Organizational Knowledge. Management Information Systems, 17(3), 9-24. https://doi.org/10.1080/07421222.2000.11045655
 Sunder M, V. (2016). Constructs of quality in higher education services.  Productivity and Performance Management, 65(8), 1091-1111.‏  https://doi.org/10.1108/IJPPM-05-2015-0079
Vaiman, V. (2008). Retention management as a means of protecting tacit knowledge in an organisation: a conceptual framework for professional services firms. International Journal of Learning and Intellectual Capital, 5(2), 172-185. https://doi.org/10.1504/IJLIC.2008.02015
نشریه مطالعات دانش پژوهی
دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 12
شهریور 1404
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار