سخن سردبیر

نویسنده

• رسول زوارقی

استاد، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز

چکیده

هدف: این یادداشت سردبیر با هدف شناسایی و تبیین مهم‌ترین چالش‌های موجود در تولید، سازماندهی، دسترسی و انتقال دانش در جامعه‌ی معاصر تدوین شده است. در این نوشتار، به چالش‌هایی چون موانع زبانی، دوگانگی دانش ضمنی و صریح، انزوای رشته‌ای، داده‌های غیرساختاریافته، شکاف سواد کدنویسی، و فاصله میان دانش فیزیکی و دیجیتال پرداخته شده و نقش یکپارچه‌ساز هوش مصنوعی در مقابله با این موانع و ایجاد زیست‌بوم دانشی فراگیرتر و به‌هم‌پیوسته‌تر بررسی می‌شود.
روش‌شناسی: این مقاله با رویکردی مفهومی و تلفیقی و با بهره‌گیری از ادبیات میان‌رشته‌ای حوزه‌های مدیریت دانش، علم اطلاعات، مطالعات هوش مصنوعی و نمونه‌های تحول دیجیتال، نگاشته شده است.
یافته‌ها: مقاله هفت چالش پایدار در چشم‌انداز دانش را شناسایی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه فناوری‌های هوش مصنوعی شامل پردازش زبان طبیعی، یادگیری ماشین، گراف‌های دانشی و ابزارهای تولید کد، در حال پاسخگویی مؤثر به این چالش‌ها هستند. هوش مصنوعی می‌تواند دسترسی چندزبانه ایجاد کند، دانش ضمنی را استخراج نماید، محتوا را بر اساس سطوح شناختی شخصی‌سازی کند، داده‌های بی‌ساختار را سازمان دهد، برنامه‌نویسی را برای همگان قابل‌دسترسی کند، تبادل میان‌رشته‌ای را تسهیل کرده و دارایی‌های دانشی فیزیکی را حفظ نماید. در عین حال، این یادداشت بر ضرورت نظارت انسانی، تفکر اخلاقی، و توجه به عمق رشته‌ای در پیاده‌سازی هوش مصنوعی تأکید دارد.
نتایج: هوش مصنوعی به‌عنوان پلی میان شکاف‌های دانشی و تقویت‌کننده‌ای برای ظرفیت‌های انسانی در حوزه‌ی یادگیری، همکاری و تصمیم‌سازی ظاهر شده است. با این حال، حل مؤثر چالش‌های دانشی نیازمند همکاری میان‌رشته‌ای، داوری انسانی و رویکردی ارزش‌محور در بهره‌برداری از هوش مصنوعی است.
اصالت و ارزش:این یادداشت، چشم‌اندازی جامع از ماهیت گسسته‌ی دانش در قرن بیست‌ویکم ارائه داده و نشان می‌دهد چگونه هوش مصنوعی می‌تواند به برقراری عدالت دانشی، افزایش دسترسی و پیشبرد نوآوری میان‌رشته‌ای کمک کند. این نوشتار راهنمایی ارزنده‌ای برای پژوهشگران، دانشگاهیان و سیاست‌گذاران علاقه‌مند به آینده‌ی زیست‌بوم‌های دانشی در جهان هوشمند فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

• گسست دانش
• هوش مصنوعی
• یکپارچه سازی دانش میان رشته ای
• دسترس پذیری شناختی
• سازماندهی و انتشار دانش

عنوان مقاله [English]

From Fragmentation to Integration: The Role of AI in Addressing the Multidimensional Challenges of Knowledge

نویسنده [English]

• Rasoul Zavaraqi

Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz

چکیده [English]

Purpose: This editorial note aims to identify and synthesize the major challenges facing knowledge creation, organization, access, and transfer in contemporary society, with particular focus on issues such as language barriers, the tacit-explicit knowledge divide, disciplinary silos, unstructured knowledge, coding literacy, and the physical-to-digital knowledge gap. It further explores the integrative role of artificial intelligence (AI) in addressing these barriers and enabling more inclusive, accessible, and interconnected knowledge ecosystems.
Methodology: This paper employs a conceptual and interdisciplinary synthesis method, combining insights from knowledge management literature, information science, AI research, and digital transformation case studies. The discussion is framed through an editorial lens suitable for the readership of a multidisciplinary journal and emphasizes both theoretical underpinnings and applied illustrations.
Findings: The paper identifies seven persistent challenges in the knowledge landscape and illustrates how AI technologies—including natural language processing, machine learning, knowledge graphs, and code-generating tools—are actively addressing these challenges. AI is shown to enable multilingual access, surface tacit knowledge, personalize content across cognitive levels, structure unstructured data, democratize programming tasks, facilitate interdisciplinary exchange, and digitize physical knowledge assets. Importantly, the paper also warns against over-reliance on AI without human oversight, ethical reflection, and respect for disciplinary depth.
Conclusion: AI is emerging as both a bridge and amplifier in the knowledge domain. When integrated thoughtfully, it enhances human capacities for learning, collaboration, and decision-making. Nevertheless, solving knowledge challenges requires interdisciplinary coordination, critical human judgment, and a values-based approach to AI deployment.
Value: This editorial provides a comprehensive overview of the fragmented nature of knowledge in the 21st century and highlights how AI can contribute meaningfully to knowledge equity, accessibility, and interdisciplinary innovation. It offers valuable guidance to researchers, educators, and policymakers interested in the future of knowledge systems in an AI-augmented world.

کلیدواژه‌ها [English]

• Knowledge Fragmentation
• Artificial Intelligence (AI)
• Interdisciplinary Knowledge Integration
• Cognitive Accessibility
• Knowledge Organization and Dissemination