نشریه مطالعات دانش پژوهی

بررسی نقش پیش‌بینی کننده سواد اطلاعاتی در ارتقاء خلاقیت و وابستگی حرفه‌ای کتابداران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران (نویسنده مسئول) leylakhalili@gmail.com

2 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور

3 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

هدف: هدف اصلی پژوهش بررسی تاثیر سواد اطلاعاتی بر خلاقیت و وابستگی حرفه‌ای کتابداران است.
روش‌شناسی‌: این پژوهش کاربردی و کمی به روش پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده سه پرسشنامه استاندارد بود. روایی صوری ابزار اندازه‌گیری مورد تایید متخصصان قرار گرفت و پایایی آن از طریق ضریب آلفای‌کرونباخ محاسبه شد، که این ضریب برای سواد اطلاعاتی 94/0 ، خلاقیت 71/0 و بعد وابستگی حرفه‌ای 85/0 به دست آمد. جامعه آماری پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان غربی به تعداد 148 نفر بود که 121 نفر از آن‌ها پرسشنامه را تکمیل کردند. تحلیل‌های آماری با استفاده از نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس انجام شد.
یافته‌ها: بر اساس آزمون پیرسون، بین سواد اطلاعاتی کتابداران با خلاقیت (r=0/351) و وابستگی حرفه-ای(r=0/276) آن‌ها با اطمینان 95/0 رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بر اساس آزمون پیرسون با اطمینان 95/0 رابطه مثبت و معنی‌دار (r=0/240) بین خلاقیت و وابستگی حرفه‌ای کتابداران مشاهده شد. یافته‌های آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد که می‌توان با دو بعد سواد اطلاعاتی خلاقیت را پیش‌بینی کرد؛ همچنین با یک بعد سواد اطلاعاتی می‌توان وابستگی حرفه‌ای کتابداران را پیش‌بینی کرد.
نتایج: سواد اطلاعاتی و خلاقیت کتابداران کتابخانه عمومی استان آذربایجان غربی در سطح خوب و وابستگی حرفه‌ای آن‌ها در حد متوسط است. همچنین با افزایش سواد اطلاعاتی کتابداران، وابستگی حرفه-ای و خلاقیت آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.
اصالت و ارزش: این پژوهش سواد اطلاعاتی، خلاقیت و وابستگی حرفه‌ای کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان غربی و همچنین رابطه این متغیرها را در یک مطالعه موردبررسی قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Predictive Role of Information Literacy in Promoting Librarians' Creativity and Job Involvement

نویسندگان [English]

  • Leila Khalili 1
  • Isa Azarang 2
  • Abulfzal Ghasemzadeh Alishahi 3

1 Assistant Professor, Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Education and Psychology, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran (Corresponding Author) leylakhalili@gmail.com

2 Librarian, Master of Knowledge and Information Science, Public Libraries Foundation, Iran

3 Associate Professor, Department of Education, Faculty of Education and Psychology, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

Purpose: The main purpose of this study is to investigate the effect of information literacy on creativity and job involvement of librarians.
Methodlogy: This applied and quantitative research was conducted with survey method. The data collection tools were three standard questionnaires. The face validity of the measurement tool was confirmed by experts and its reliability was calculated using Cronbach's alpha coefficient, which was 0.94 for information literacy, 0.71 for creativity and 0.85 for job involvement. The statistical population was a total number of 148 librarians affiliated to the Public Libraries of West Azerbaijan Province that 121 of them completed the questionnaire. Statistical analyzes were performed using SPSS software.
Findlings: Based on Pearson test, there was a positive and significant relationship between librarians' information literacy with their creativity (r = 0.351) and job involvement (r = 0.276). Also, a positive and significant relationship (r = 0.240) was observed between creativity and job involvement of librarians. Findings of multiple regression test showed that creativity can be predicted by two dimensions of information literacy; also, one dimension of information literacy can predicted the librarians' job involvement.
Conclusion: Information literacy and creativity of librarians of the public libraries of West Azerbaijan province are at a good level and their job involvement is moderate. As librarians' information literacy increases, so does their job involvement and creativity.
Value: This study examined the information literacy, creativity and job involvement of librarians as well as the relationship between these variables in a study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • West Azerbaijan (Iran)
  • Public libraries
  • Information Literacy
  • Creativity
  • Job Involvement
مراجع
اباذری، زهرا و پورنقی، رویا (1387). بررسی تطبیقی  سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شهید بهشتی. تربیت مدرس، تهران، و شهید بهشتی،       فصلنامه دانش‌شناسی. 1 (1)، 1-12.
برجیان‌بروجنی، مهشید؛ و خسروی، فریبرز (1390). مهارت سواد اطلاعاتی کتابداران و میزان انطباق آن با استاندارد ای سی آر ال در کتابخانة ملی ایران. مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 23 (2)، 187- 191.  
بیرانوند، علی ؛و سهیلی، فرامرز (1394). شرایط زمینه‌ای لازم برای بروز خلاقیت در کتابداران کتابخانه‌های عمومی. مطالعه موردی کتابخانه‌های عمومی استان فارس، فصلنامه دانش‌شناسی، 8 (28)، 39-48.
پورنقی، رویا (1386). بررسی تطبیقی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، تربیت مدرس و شهید بهشتی، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد).دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
تفرشی، شکوه؛ و انگورج تقوی، معصومه (1387). بررسی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر تهران وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی شهر تهران. فصلنامه دانش‌شناسی، 1 (3)، 29-38.
جوکار، رسول ؛و عفیفیان، فرزانه (1392). رابطه تعهد شغلی و رضایت شغلی کارکنان شاغل در کتابخانه‌ها: مورد مطالعه دانشگاه شیراز. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، 7 (21)، 1-14.
خلیلی، لیلا؛ هدایتی خوشمهر، عزیز؛ رسول‌زاده اقدم، صمد؛ و شیبانی، بهناز (1396). رابطه سواد اطلاعاتی و انگیزش یادگیری دانشجویان، تعامل انسان و اطلاعات، 4 (2)، 108-120.
دارابی‌ارخلو، راضیه؛ رسولی آزاد، محمدرحیم ؛و بیگدلی، زاهد (1391). میزان برخورداری کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کهکیلویه و بویر احمد از شرایط زمینه‌ای لازم برای بروز خلاقیت بر اساس مدل اولدهام و ارائه راه‌کارهایی برای بروز و رشد خلاقیت در آن‌ها. نوآوری‌های مدیریت آموزشی (اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی)، 7 (4)، 7-22.
رادمنش، ندا ؛ جمشیدیان، عبدالرسول ؛و رجایی پور، سعید (1391). بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی و خلاقیت در بین و دبیران آموزش پرورش. فصلنامه دانش شناسی، 9 (32)، 7-18.
رجب‌زاده، آرمین ؛و اسمعیل‌پور، احسان (1395). بررسی ارتباط‌ بین سواد اطلاعاتی کارکنان و خلاقیت سازمانی(مطالعه موردی: شرکت سیمکات آذربایجان). فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش شناسی، 3 (3)، 33-47.
رضوان، آذین؛ کوکبی، مرتضی ؛و بیگدلی، زاهد (1388) بررسی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان به منظور شناسایی نقاط قوت  یا ضعف احتمالی آن‌ها در این زمینه . پیام کتابخانه، 15(3)، 9-37.
صفاریان‌همدانی، سعید؛ ضامنی، فرشیدِ؛ مقدم، زهرا ؛ بهنام پور، ناصر؛ سید قاسمی، نویسا ؛و تربتی‌نژاد، فرهاد (۱۳۹۳). ارتباط بین سواد اطلاعاتی و هوش هیجانی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان. مدیریت اطلاعات سلامت، 11(4)، 443-453.
صفوی، زینب ؛و سیامک، محبوب (1391). سنجش اثر سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی بر شاخصهای عملکرد کتابخانه‌ای مورد مطالعه، کتابخانه‌های عمومی شهر تهران. کتابداری و اطلاع‌رسانی 15 (2)، 225-241.
طلائی­برآبادی، محمدجعفر(1393). بررسی میزان خلاقیت کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد و عوامل سازمانی موثر بر آن (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
عبدالهی، معصومه ؛و جوکار، عبدالرسول (1393). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان فارس. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 20(4)، 771-787.
فتاحیان، مجید؛ بیگ، لیلا و قوامی­فر، عاطفه (1384). نقش مدیریت دانش ضمنی در خلاقیت و نوآوری، تدبیر، 16 (164)، 12-18.
قاسمی، علی حسین. (1385). استاندارد قابلیت‌های سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی.  فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات، 21(4)، 97-119.
قربانی، رحیم؛ نفری، ندا؛ و رضایی، سیمین (1391). رابطه میان شفافیت نقش و تعهد شغلی مسئولین گروه شعب بانک کشاورزی تهران. مدیریت دولتی، 4(9)، 83-98. doi: 10.22059/jipa.2012.28726
کریمی، کبری؛ تفرشی، شکوه و سپهر، فرشته. (1390). بررسی عوامل مؤثر در خلاقیت و نوآوری کتابداران دانشگاهی اصفهان از دیدگاه آنان. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 2 (1)، 91-110. doi: 10.22067/riis.v2i1.9932
محمدی، مسعود؛ میرزایی، مسعود؛ بهرامی، محمدامین؛ محمدزاده، مرتضی (1393). رابطه عدالت سازمانی و تعهد سازمانی در کارکنان مرکز بهداشت شهرستان یزد. مدیریت بهداشت و درمان (نظام سلامت)، 5 (2)، 35-42.
محمدی، معصومه (1393). رابطه بین سواد اطلاعاتی و تعهد شغلی کارکنان کتابخانه­های عمومی استانهای کرمانشاه و خراسان جنوبی (پایان­نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
میرزا‌صفی، اعظم؛ رجایی‌پور، سعید ؛و جمشیدیان، عبدالرسول (1388). رابطه بین سواد اطلاعانی و قابلیت کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی اصفهان. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 14(1)، 241-261.
نعمتی، محمدعلی؛ گراوند، ایوب؛ موسوی‌امیری، طیبه ؛و هاشم‌پور، فرحناز (1394). بررسی رابطه سواد اطلاعاتی با خلاقیت در دانشجویان دانشگاه پیام نور لرستان. فصلنامه بازیابی دانش و نظام های معنایی (فصلنامه مطالعات دانش‌شناسی سابق)، 2 (4)، 129-149.
نویین‌اصفهانی، نوشین (1389). بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی و انگیزش شغلی دبیران زن هنرستان فنی و حرفه‌ای استان قزوین (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
نیک­پور، امین، منظری توکلی، علیرضا؛ و رجائی­نژاد، مهدی (1391). بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی کارکنان و اثربخشی سازمانی در سازمان‌های دولتی شهر کرمان. فرآیند مدیریت و توسعه، 25(3)، 145-161.
وزیری، اسماعیل (1385). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 85-1384(پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه شیراز،  شیراز، ایران.
Adeosun, A. O. (2021). Literacy and Creativity in the Context of Lifelong Learning: The Parallels and Synergy. University of Lagos Press.
Appleton, L., Grandal Montero, G., & Jones, A. (2017). Creative approaches to information literacy for creative arts students. Communications in Information Literacy, 11(1), 7. DOI: 10.15760/comminfolit.2017.11.1.39
Blau, G. J. (1985). The measurement and prediction of career commitment. Journal of occupational Psychology, 58(4), 277-288. doi.org/10.1111/j.2044-8325.1985.tb00201.x
Bruce, C. (2000). Information literacy research: dimensions of the emerging collective consciousness. Australian Academic & Research Libraries, 31(2), 91-109. doi:10.1080/00048623.2000.10755119.
Cohen, J. (1988).Statistical power analysis for the behavioral sciences. 2nd ed. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Ganesan, S., & Weitz, B. A. (1996). The impact of staffing policies on retail buyer job attitudes and behaviors. Journal of retailing, 72(1), 31-56. doi.org/10.1016/S0022-4359(96)90004-4
Gliem, J. A., & Gliem, R. R. (2003). Calculating, Interpreting, and Reporting: Cronbach‘s Alpha Reliability Coefficient for Likert-Type Scales. Paper presented at the Midwest Research to Practice Conference in Adult, Continuing, and Community Education.
Keshavarz, H. (2021). Entrepreneurial capabilities of librarians in university libraries: A cross-contextual study on the impact of information literacy. Journal of Business & Finance Librarianship, 26(3-4), 200-222. doi.org/10.1080/08963568.2021.1941576
Kimery, L. (2022). Reinventing Reading a Pandemic: School Librarians in Metro Nashville Harness Creativity to Support Student Literacy. Knowledge Quest, 50(3), 32-37.
Kohzadi Tahne, M.; Familrohani, A. A.; Soheili, F. (2014). Analysis of Underlying Conditions of indication of Creativity in Librarians Based on Oldham Model(Case Study: Public Libraries of Kermanshah Province). International Journal of Basic Sciences & Applied Research, 3(3), 154- 159
Li, C. K., & Hung, C. H. (2010). An examination of the mediating role of person-job fit in relations between information literacy and work outcomes. Journal of Workplace Learning, 22(5), 306-318. doi: 10.1108/13665621011053217
Pienaar, H. & Boshoff, A. (1996). Relationship between Creativity and Innovation in University Libraries and the organization Climate. South African Journal of Library and information Science, 64 (2), 67-75.
Raeis, A. R., Bahrami, S, & Yousefi, M. (2013) Relationship between Information Literacy and Creativity: A Study of Students at the Isfahan University of Medical Sciences. Materia Socio Medica, 25 (1), 28-31. Doi: 10.5455/msm.2013.25.28-31
Walton, G. (2008). Theory, Research, and practice in Library Management 5: Branding. Library Management, 29 (8/9), 770- 776. doi.org/10.1108/01435120810917369
Wu, M. S. (2019). Information literacy, creativity and work performance. Information Development, 35(5), 676-687.  doi.org/10.1177/0266666918781436
Zuke, Janice E. (2005). The teaching of information literacy by public community college librarians in the United State. Southern Illinois University at Carbondale.
 
 
 
نشریه مطالعات دانش پژوهی
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
اسفند 1401
صفحه 1-19
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار